Maríuhöfn í Hvalfirði

Maríuhöfn er örnefni á Búðasandi á Hálsnesi í Hvalfirði. Hér er talið að fyrsta höfn landsins hafi verið og jafnframt eitt mesta þéttbýli Íslands fram á 15. öld. Þá er talið að Maríuhöfn hafi verið uppskipunarhöfn fyrir þinghaldið á Þingvöllum og fyrir Skálholtsstól. Milli lóns og fjöru eru rústir gamalla búða en ekki er enn ljóst frá hvaða tíma þær eru. Var lónið upp af sandinum notað sem skipalægi þar sem skip voru geymd yfir vetrartímann.

Lendingarstaður Svartadauða

Íslendingar hafa löngum trúað því að Svartidauði hafi borist til landsins með skipi sem lagði upp í Maríuhöfn árið 1402. Einnig telja þeir sig vita hver bar veikina hingað. Sá hét Einar Herjólfsson og hafði viðurnefnið Hval-Einar. Kom hann líklega frá Englandi. Hvað sem til eru í þessu þá er það staðreynd að pestin var sú skæðasta sem borist hefur til landsins og á tímabilinu 1402-1404 er talið að hún hafi lagt um helming þjóðarinnar að velli. Í Aðalvík og Grunnavík á Vestfjörðum létust t.d. allir nema tvö ungmenni. Veikin skaut síðan aftur upp kollinum í lok aldarinnar en olli mun minni skaða í það skiptið. Hafði þetta mikla mannfall veruleg áhrif á efnahag þjóðarinnar langt fram eftir öldinni.